Goblen yapımında kullanılan malzemeler ülkemizde rahatlıkla bulunabilmektedir. Goblen işlerken kasnak, kumaş, desen şeması, iğne ve iplik, makas, gece çalışıyorsanız belki bir aydınlatma ve kullanacağınız yere göre çerçeve ihtiyacınız olacaktır.
Piyasada çok çeşitli kasnaklar mevcuttur, bunlardan herhangi birini seçip kullanabilir ya da kasnaksız olarak işleme yapabilirsiniz. Kasnaklar ayaklı ya da diz üzerinde kullanılabilen tipte, sabit ya da ayarlanabilir şekilde imal edilmektedir. Ufak çalışmalar için hem kasnak hem çerçeve olarak kullanılabilen ürünler mevcuttur.
Goblen ipleri genelde muline ipler olarak satılmaktadır. Ülkemizde kolaylıkla bulacağınız birkaç marka DMC ve Anchor olarak sayılabilir. Muline iplerin yanı sıra işleyeceğiniz kumaşın özelliklerine göre değişik türde ipler kullanabilirsiniz. Muline ipler genelde 6 kat iplikten oluşmaktadır. Kumaşınıza ve deseninize göre iplik katlarını ayırıp çalışmanız mümkün olmaktadır.
Goblen çalışmalarında kullanılacak kumaşların bilinmesinde fayda olduğunu düşünüyorum. Özellikle DMC firmasının çıkardığı aida, evenweave ve canvas kumaşlar kullanılabilir (fiyatları metre başına 20-40 lira arasında değişmektedir). Detay çalışmayacağınız işlemelerde seccadelik etaminler de işinizi görecektir. Kumaş alımında bilinmesi gereken kumaşın kaç countluk olduğudur. Kumaşlar genelde 14 yada 16 ct olarak satılmaktadır. Count ile ifade edilen sayı 1 inçlik uzunlukta kumaşın 1 sırasında kaç delik ihtiva ettiğidir. Ct değeri büyüdükçe kumaş daha sık delikli hale gelir, detay çalışmalarında 16 ct ve daha fazla delik sayısı bulunan kumaşlar kullanılmalıdır. Delik sayısı arttıkça işlemenin detayları daha belirgin hale gelecek ve işlenen desen bir yağlı boya tabloya benzeyip gerçekçi görünecektir.
Kendinden kılavuzlu (her on karede bir farklı renkte çizgiyle işaretlenmiş) kumaşlar arka fonların da işleneceği desenlerde kullanılabilir. Eğer kumaşınız düzse benim yaptığım gibi şemadaki renkleri keçeli kalemle nokta halinde kumaşa işleyip kendinize kolaylıklar sağlayabilirsiniz. İşleme esnasında sıkıntıya gelemeyen arkadaşlar için şeması kumaşının üzerine basılmış olarak satılan “Baskılı Goblenler” de üretilmektedir.
Goblen çalışmalarında ucu küt ve çok kalın olmayan iğneler kullanılmaktadır. Piyasada DMC ve Singer’ in bu tarz iğnelerini bulmak mümkündür. Küçük delik çaplı kumaşlarda kalın iğne kullanılması kumaşı zedeleyeceğinden önerilmemektedir.
Desen şemalarını satın alabilir ya da internet üzerinde araştırma yapıp webden indirebilirsiniz. Özellikle Portekizli, Rus ve Brezilyalı bayanların bizden daha iyi işler çıkardığını kolaylıkla söyleyebilirim. Google arama motorunda “Ponto Cruz” yada “Cross Stitch” kelimeleri ile yapacağınız aramalarda çok güzel şemalarla karşılaşacağınızı umuyorum. Benim diğer blogum olan “Aspidisca-Handmade” içinde özellikle çocuk odalarında kullanılabilecek şemalar bulabilirsiniz.
Gelelim goblen yaparken nelere dikkat etmemiz gerektiğine…
* Goblen işi, yarım çarpı biçiminde hep aynı yönde işlenmelidir. Yarım çarpı tekniğiyle yapılan çalışmalarda kasnak kullanılmadığı zaman kumaşlar verev şekilde deforme olmaktadır. Bunun önüne geçebilmek için ya kasnak kullanmalısınız ya da çarpı tekniği ile çalışmanız uygun olacaktır.
* İster elde ister kasnakta yapılsın kılavuzlu kumaşlarda üstten alta işlemek kumaşın ve ipliklerin temiz kalmasını sağlayacaktır. Kılavuz çizgisi olmayan kumaşlarda desenin kaymasını engellemek için şemanın orta bölgesinden işlemeye başlanmalıdır.
* Goblen çalışmalarında kesinlikle düğüm atılmamalıdır. İplik işlemenin altına gizlenmeli ve kumaşın arka kısmı da mümkün olduğu kadar temiz ve düzenli görünmelidir. Aynı renkte işlenecek yerleri bitirdikten sonra diğer renklere devam ederken birkaç iğne ile de çalışabilirsiniz.
* Kumaşın kenar iplerinin çözülmesini önlemek için kenarları önceden sürfile edilmeli yada tutkal sürülerek sabitlenmelidir. Tavsiye edilir.
* Şemalar 1:4 ya da 1:1 oranlarında olup hazır satılan kitlerin içerisinde ayrıca belirtilmektedir. 1:1 oranlarda şemada görülen her kare, kumaşa aynen nakledilir, 1:4 oranlarda ise şemada görülen her bir kare için kumaşa, ikisi üstte ikisi altta olmak üzere dört yarım çarpı atılır. Oranlara dikkat etmeden işlerseniz işlemeniz gereğinden büyük ya da küçük olabilir.
* Goblen hazır olduğunda ılık su ve sabunla yıkanması, nemliyken ters tarafından ütü yapılması tavsiye edilir. Goblen tablonuzun ilk günkü güzelliğini koruması için deterjan yerine beyaz çamaşır sabunu kullanın.
* Goblen işlemeye başlamadan önce mutlaka ellerinizi sabunla yıkayın, işlemediğiniz zaman kapalı kutularda ya da poşet içinde saklayarak tozdan ve kirden koruyun.
Aşağıdaki adreslerden değişik şemaları inceleyebilir, indirip işleyebilirsiniz.
* aspidisca-handmade
* a beleza de ponto cruz
* live internet.ru
Goblen işlerken bana en sıkıntı gelen şey kasnakta işlemek. Kasnakta kumaş gergin olduğu için daha düzgün işlemeler ortaya çıktığı doğru. Ama ben sadece sağ elimi kullandığımdan kasnağın bi altına bi üstüne elimi sokmak bileğimi çok yoruyor. Dolayısıyla kasnaksız işliyorum.
Kasnak fiyatlarına bakmıştım baya kabarıktı. İyi bir kasnak için 100-200 tl gözden çıkarmak lazım. Bence evde çok da ucuza mal edilebilir. Tesisatçılardan alınan PVC boru parçaları ve montaj elemanlarıyla basit bir kasnak çok rahat yapılabilir. PVC malzemeler TANGİT denilen yapıştırıcı ile kolayca yapıştığından kocalarınıza bile gerek kalmadan kendiniz yapabilirsiniz:) Bu konuda deneyimim var, zira arıtma tesisinde çalışıyorum ve borulardan anlarım:)
Benim en çok aradığım ama kaz kafalı satıcılarımızın hala getiremediği basit plastik renk göstergeleri... Aslında kartondan bile yapılabilir. Ama nemlendikçe ve kullanıldıkça paralanacaktır. İmalatı çok kolay bir parça. Delikleri olması ve sizin hangi rengi hangi sembolde kullanmanız gerektiğini bilmeniz için sembolleri yapıştıracak alan olsun yeter. Aslında bi ara yapmıştım, sert bir dosya kapağını delgeçle delerek denedim. ancak delikler çok küçük oldu. ama ipliklerin bir arada durması için çok kullanışlı bir ürün olduğunu söyleyebilirim. Yukarıdaki resimde köpük (strafor) malzemeye raptiye geçirip yapmışlar. Yapmışlar ve olmuş...
Bazı çalışmalarda renklerin işlenmesi yetersiz kalıyor. Çİzimin detaylarının daha iyi görünmesi için işleme bittikten sonra dış hatların üzerinden geçiyoruz. Bu yeni geçtiğimiz çizgiler back stitch olarak kullanılıyor.
Genelde şemalarda bu tarz işlemelerin iki şeması oluyor. ilkinde renkli iplerle işlemenizi yapıyorsunuz. ikinci şemadada back stitchleri hangi renk ve kaç kat iple yapacağınız gösteriliyor.
Bu resimlerdeki kontur çizgilere dikkat edin, tam manasıyla tarif etmeye çalıştığım şey bu... Mavi çiçeklerin dalları, kedinin gözü, kulağı back stitch ile işlenmese bu kadar detay görünebilir miydi?
Back stitch bence işlemeyi çok güzel hale getiren ufak bi görüntü hilesi. Bizim annelerin işlediği çiçek desenleri falan bana çok albenili gelmez, ama dışına bir çizgi çekildiğinde o kare kare olan kaneviçe görüntüsü gidip, daha yumuşak hatlı, gerçeğine yakın görüntüler çıkıyor ortaya. Bunu aslında öncesi ve sonrası yaparak anlatmam lazım ama elimde fotom yok şimdilik. Yaparken çekip eklerim.
Ben goblen işlerken önce şemanın büyüklüğüne uygun olarak 10*10 luk kareler halinde teyel atıyorum. Özellikle koyu renkli ve tek kat iple (bunu işlemenin ön yüzünden görünecek şekilde yapıyorum). Bunun için muline iplerini ziyan etmenize gerek yok, siyah dikiş ipi de uygun. Sadece bize kareler için kılavuzluk yapacak. İşleme bitince teyelleri sökeceğiz.
NOT: Elimde şu an işleme olmadığı için resimleri netten aldım. Ama yaptığım bölme işlemi yukarıdaki resimde açıkça görülüyor.
Bu resimde göreceğiniz gibi şemamı yanıma alıyorum ve işledikçe keçeli kalemle şemada bitirdiğim kısımları boyuyorum, kafa karışıklıklarını önlemek için çok iyi bir numara.
Bir hilem var ki bana acayip yardımcı oluyor: İŞARETLEME... Hani şu stabilo marka renk renk ince uçlu keçeli kalemler var ya onları kullanıyorum işaretlemede. Siz yıkanınca uçan tekstil kalemlerinden de kullanabilirsiniz.
Önce şemada olan çok sayıda sembollerden birini seçiyorum. O sembolün olduğu yerleri kumaşımdada tespit edip ön yüzüne ufacık bir nokta koyuyorum. Koyduğum noktanın karenin tam ortasına gelmesine dikkat ediyorum ki, işledikten sonra keçeli kalem lekesi iplerin altında kalsın. Kenara taşırırsanız, sonradan görünebilir. Bir de kalemi kumaşın üzerinde uzun süre tutmayın mürekkep dağılmasın. Hemen pıt pıt dokunup çekin. Bu sembolü işlemem bittikten sonra diğer bir sembole geçiyorum (yani diğer bi renge, bildiğiniz gibi her sembol ayrı bir renk demek)
NOT: Ok işaretlerini önemsemeyin, dediğim gibi elimde foto olmadığından netten aldım, çeken arkadaş başka bir anlatım için ok ile göstermiş
Bu şekilde boş bi zamanımda şemayı kumaşa transfer ettikten sonra kumaştaki noktalar zaten bana o rengi nerelere işleyeceğimi gösteriyor ve şema takip etmek zorunda kalmıyorum. Bunu yaparken öncelikle bir renk nerede en yoğun kullanılmışsa o bölgeden başlıyorum ben, daha kolay oluyor, birbirine yakın noktaları işlemek daha kolaydır çünkü. He he he...
İyi bir iş çıkarmak istiyorsanız, yaptığınız işlemenin arkası da tertemiz görünmeli. Bunun için başlarken düğümümüzü ya bu şekilde atıyoruz yada ip saklama tekniğiyle
Aşağıdaki yöntemi uygulayarak işlememizin arkasının temiz kalmasını sağlıyoruz.
Bitirirken ise yine işlemenin altından geçerek son ipi gizliyoruz. Aşağıdaki gibi...
İyi bir çalışmada işlemenin ön yüzü ile arka yüzü birbirinden çok da farklı görünmemeli, arkası da temiz olmalı. Bazı işlemelerde arka tarafta karman çorman bi görüntü oluşur bu hoş değil. Yukarıda anlattığım yöntemle işleme yaparsanız, sizin işlemeler de temiz çıkacaktır. Şunu da unutmayalım renklerin şemada birbirinden çok uzak olduğu durumlarda ipi alttan, daha önce işlenen yerlerin altından yürüterek saklamalıyız. işlemenin üstünden hooop atlayarak yaparsak işlemenin arkası örümcek ağından farksız olur.
Yukardaki iki resim iyi işlere güzel örnekler... Ev işlemesinde soldaki, kız işlemesinde sağdaki resim ön yüze ait. Ne kadar temiz olduklarına özellikle dikkat edin.
Çok fenayım biliyorum ama paylaşmadan edemedim. Yöntem süper. Peçete transfer tutkalı ile etaminin üzerine peçetemizi yapıştırıyoruz, sonrada baskılı goblenmişçesine işliyoruz.
Baskılı goblenlere dünyanın parasını vermeyin. Zaten kaliteli bir etamin alayım derseniz metresi 30-40 lira 1 metresi de dünya kadar işe yeter. 30 cmlik baskılı goblenlerde yaklaşık o aralıkta. üstelik boyutu büyüdükçe fiyatı artıyo. Ufak bi parça etaminle deneme yapın ve sonucu görün:)
